Ενότητα 5 Κεφάλαιο 6 : Το Διάστημα του Μεσοπολέμου

Ο Μικρασιατικός πόλεμος θα τελειώσει στο διπλωματικό επίπεδο με τη συνθήκη της Λωζάνης το 1924 που ισχύει μέχρι σήμερα. Η Ελλάδα έχασε την Ανατολική Θράκη και τα νησιά Ίμβρο και Τένεδο. Έγινε υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών : 1.300.000 Έλληνες εγκατέλειψαν την Τουρκία και 500.000 Τούρκοι την Ελλάδα. Δεν μετακινήθηκαν οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης και οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τένεδου.

Η Ελλάδα μετά τη συνθήκη της Λωζάνης

Το διάστημα από το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι και την Αρχή του Δεύτερου (1939), ονομάζεται Μεσοπόλεμος. Είναι μια πολύ σημαντική και δύσκολη περίοδος της παγκόσμιας ιστορίας. Οι χώρες βγήκαν από τον πόλεμο με τεράστιες υλικές και ανθρώπινες καταστροφές. 8 εκατομμύρια Ευρωπαίοι είχαν σκοτωθεί και 6 εκατομμύρια είχαν μείνει ανάπηροι, λόγω του πολέμου. Το 1929 θα ξεσπάσει μεγάλη οικονομική κρίση, η οποία θα ξεκινήσει από το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης και σύντομα θα επηρεάσει τις οικονομίες όλων των χωρών. Πολλοί άνθρωποι σε όλες τις χώρες θα χάσουν την εργασία τους και η ανεργία θα γίνει το σημαντικότερο πρόβλημα.

Ουρές ανέργων στα χρόνια της οικονομικής κρίσης του 1929

Η κακή οικονομική κατάσταση θα προκαλέσει κοινωνική αναστάτωση που εκδηλωνόταν με πορείες και διαδηλώσεις. Οι λαοί επηρεασμένοι και από τις ιδέες της ρωσικής επανάστασης των Μπολσεβίκων διεκδικούσαν κοινωνική δικαιοσύνη και περισσότερα δικαιώματα. Οι πιο ισχυρές κοινωνικές ομάδες για να διατηρήσουν τα προνόμια τους στήριξαν ακραίες αντιδημοκρατικές πολιτικές ομάδες που επιθυμούσαν την κατάργηση της δημοκρατίας και των λαϊκών δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Στην Ιταλία θα ανέβει στην εξουσία το φασιστικό κόμμα του Μουσολίνι (1922) και στη Γερμανία οι ναζιστές του Χίτλερ (1933). Το φασιστικό-ναζιστικό κράτος επιδίωκε τον απόλυτο έλεγχο της ζωής όλων των πολιτών, τα βιβλία που δεν ήταν αρεστά στο καθεστώς καίγονταν, οι πολίτες έπρεπε να λατρεύουν τον αρχηγό του κράτους, τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα καταργήθηκαν και χιλιάδες πολίτες εκτελέστηκαν ή πήγαν στη φυλακή. Παράλληλα, η Γερμανία, κυρίως, προετοιμαζόταν, με διαρκείς πολεμικούς εξοπλισμούς, για ένα νέο πόλεμο.

Στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική καταστροφή θα φύγει από τη χώρα ο βασιλιάς Κωνσταντίνος , ο οποίος θεωρήθηκε υπεύθυνος για την ήττα της Ελλάδας. Το 1924 το πολίτευμα της χώρας θα γίνει η αβασίλευτη δημοκρατία, με πρωθυπουργό τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου. Ήταν η πρώτη φορά, μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους, που το πολίτευμα της χώρας ήταν η αβασίλευτη δημοκρατία. Το νέο πολίτευμα δεν οδήγησε όμως σε πολιτική σταθερότητα. Οι εκλεγμένες κυβερνήσεις δεν έμεναν για πολύ στην εξουσία και ο στρατός διαρκώς παρενέβαινε στην πολιτική ζωή και συχνά περιόριζε τα δημοκρατικά δικαιώματα του λαού. Τελικά, το 1936 θα γίνει πραξικόπημα και την εξουσία θα πάρει ο Ιωάννης Μεταξάς που θα επιβάλλει στην Ελλάδα ένα καθεστώς που εμπνέονταν από το φασισμό των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών.

Προσφυγικές κατοικίες στην Ελλάδα

Το σημαντικότερο κοινωνικό πρόβλημα που είχε να αντιμετωπίσει η Ελλάδα, στο μεσοπόλεμο, ήταν το προσφυγικό. Πώς θα βρεθεί δηλαδή στέγη και απασχόληση για τους χιλιάδες Έλληνες πρόσφυγες που είχαν έρθει από τη Μικρά Ασία και τις υπόλοιπες περιοχές της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στη Μακεδονία, στη Θράκη και στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας : Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιάς. Αρχικά έμεναν σε πρόχειρες κατασκευές, όπου κυριαρχούσαν οι μεταδοτικές ασθένειες και η φτώχεια. Στη συνέχεια εργάστηκαν στις μεγάλες βιομηχανίες, ως βιομηχανικοί εργάτες. Μαζί τους έφεραν στη νέα πατρίδα ένα προοδευτικό πνεύμα και πολλοί από αυτούς πρωταγωνίστησαν στην οργάνωση του εργατικού κινήματος και στις διεκδικήσεις του λαού.

Πρόσφυγες που μένουν προσωρινά σε θέατρο

 Ερωτήσεις Κατανόησης

1. Τι προέβλεπε η συνθήκη της Λωζάνης;

2. Ποια περίοδο της ιστορίας ονομάζουμε Μεσοπόλεμο και γιατί;  

3. Ποια προβλήματα αντιμετώπισαν οι αναπτυγμένες χώρες κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου;  

4. Ποιο ήταν το σημαντικότερο κοινωνικό ζήτημα που είχε να αντιμετωπίσει η Ελλάδα αυτή την περίοδο;

Βλέπω το βίντεο για την Εποχή του Μεσοπολέμου