Από τις Γεωγραφικές Ανακαλύψεις στο Διαφωτισμό

Ο Χριστόφορος Κολόμβος αποβιβάζεται στην αμερικάνική ήπειρο

Από τον 15ο αιώνα και μετά, τολμηροί θαλασσοπόροι, με την ενθάρρυνση των ευρωπαϊκών κρατών και αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογικές εφευρέσεις ταξιδεύουν πέρα από τον τότε γνωστό για τους Ευρωπαίους κόσμο. Ανακαλύπτουν τις υπόλοιπες ηπείρους, αποδεικνύουν τη σφαιρικότητα της γης και ανοίγουν νέους εμπορικούς δρόμους.


Το 1492 ο Χ. Κολόμβος ανακάλυψε την Αμερική, ενώ ο Μαγγελάνος πραγματοποίησε τον πρώτο περίπλου της Γης . Με τις γεωγραφικές ανακαλύψεις, τα ευρωπαϊκά κράτη θα αποκτήσουν πρόσβαση σε αγαθά με μεγάλη αξία, όπως τα πολύτιμα μέταλλα, θα γνωρίσουν νέες καλλιέργειες και νέα είδη διατροφής. Μεγάλος πλούτος θα συσσωρευτεί στα χέρια λίγων ευρωπαϊκών κρατών, εμπόρων και επιχειρηματιών. Ο κόσμος γίνεται όλο και περισσότερο ενιαίος και παγκόσμιος.

Το δουλεμπόριο 

Οι Ευρωπαίοι κατέκτησαν, όμως, με τη βία τις περιοχές που ανακάλυψαν και δημιούργησαν αποικίες στα κατακτημένα εδάφη. Για τους λαούς των νέων χωρών οι επιπτώσεις των Ανακαλύψεων ήταν καταστροφικές. Οι Ευρωπαίοι θεώρησαν τους άλλους λαούς ως κατώτερους και τους εκμεταλλεύτηκαν με τον πιο σκληρό τρόπο. Σημαντικοί πολιτισμοί όπως των ιθαγενών της Αμερικής διαλύθηκαν και αναπτύχθηκε το δουλεμπόριο, όπου εκατομμύρια άνθρωποι ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους και μετατράπηκαν σε δούλους χωρίς κανένα δικαίωμα. Η ανάπτυξη των Ευρωπαίων βασίστηκε στην υποδούλωση των υπόλοιπων λαών του κόσμου. Η πολιτική αυτή κληροδότησε επομένως, πολλαπλά προβλήματα στον κόσμο, όπως ήταν η δουλεία, η αποικιοκρατία, ο ρατσισμός, η φτώχεια των χωρών της Αφρικής και της Ασίας, προβλήματα τα οποία μας απασχολούν μέχρι σήμερα.

Ενώ ο κόσμος άλλαζε με γρήγορο ρυθμό, η πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη παρέμενε ίδια. Σε όλα σχεδόν τα κράτη της Ευρώπης η εξουσία ήταν συγκεντρωμένη στα χέρια του βασιλιά (απόλυτη μοναρχία). Εξαίρεση αποτελούσε η Μ. Βρετανία, όπου οι πιέσεις της αριστοκρατίας και των πλούσιων εμπόρων και επιχειρηματιών είχαν οδηγήσει, στα τέλη του 17ου αιώνα (1688), στην αναγνώριση ορισμένων πολιτικών δικαιωμάτων μόνο στα μέλη των οικονομικά πιο ισχυρών τάξεων. Για τους απλούς ανθρώπους που δούλευαν στα χωράφια ή στα διάφορα εργαστήρια δεν υπήρχαν δικαιώματα. Πολύ συχνά, μάλιστα, τα ευρωπαϊκά κράτη πολεμούσαν μεταξύ τους όπως για παράδειγμα με τον Τριακονταετή πόλεμο (17ος αιώνας).

Ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ 

Ο κόσμος των βασιλιάδων, της απόλυτης μοναρχίας και της εκκλησίας θα αμφισβητηθεί στα τέλη του 17ου από το κίνημα του Διαφωτισμού που θα οδηγήσει στις μεγάλες επαναστάσεις του τέλους του 18ου αιώνα: την αμερικάνικη και κυρίως τη γαλλική. Ο Διαφωτισμός πιστεύει στην ελευθερία της σκέψης, την ανεξιθρησκεία, τη λογική, την επιστήμη και σε βασικά ανθρώπινα δικαιώματα όπως της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. Πολλοί μάλιστα οπαδοί του Διαφωτισμού είναι δημοκράτες και υποστηρίζουν τη λαϊκή κυριαρχία και όχι την εξουσία των βασιλιάδων. Με το έργο τους, οι διαφωτιστές προσπάθησαν να μορφώσουν τους λαούς ώστε να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους και να απελευθερωθούν από την εξουσία των βασιλιάδων και της άγνοιας. Σημαντικότεροι εκπρόσωποι του Διαφωτισμού είναι ο Λοκ, ο Μοντεσκιέ, ο Ρουσσώ και ο Βολταίρος.

Την εποχή του Διαφωτισμού αναπτύχθηκαν οι φυσικές επιστήμες. Ο Νεύτωνας ανακάλυψε το νόμο της βαρύτητας και ο Βόλτα κατασκεύασε την πρώτη μπαταρία. Στην τέχνη γράφτηκαν κλασικά μυθιστορήματα όπως ο Ροβινσώνας Κρούσος και τα ταξίδια του Γκιούλιβερ. Στη μουσική τα έργα του Μπαχ και του Μότσαρτ.

Ερωτήσεις επεξεργασίας και κατανόησης της ενότητας. 
1. Ποια ήταν τα κέρδη των γεωγραφικών ανακαλύψεων για τους Ευρωπαίους;
2. Πώς αντιμετώπισαν οι Ευρωπαίοι τους υπόλοιπους λαούς;
3. Ποιο είναι το πολίτευμα των ευρωπαϊκών κρατών αυτή την εποχή;
4. Ποιες είναι οι βασικές αρχές του κινήματος του Διαφωτισμού;

Ιστορικό εργαστήρι μέσα από τις πηγές 

Α. Διαβάζω το παρακάτω κείμενο.

"Τα παιδιά στην κοινωνία τον Ιροκουά, ενώ διδάσκονταν την πολιτιστική κληρονομία του λαού τους και την αλληλεγγύη της φυλής τους, μάθαιναν επίσης να είναι ανεξάρτητα και να μην υποτάσσονται σε μια δεσποτική εξουσία. Διδάσκονταν την ισότητα και την κοινοκτημοσύνη των αγαθών. Οι Ιροκουά δεν επέβαλλαν σκληρές τιμωρίες στα παιδιά. Συνεπώς ο Κολόμβος και οι διάδοχοί του δεν έφτασαν σε έναν έρημο αγριότοπο, άλλα σε ένα μέρος όπου ο πολιτισμός ήταν πολύπλοκος και οι ανθρώπινες σχέσεις πολύ πιο ισότιμες από ότι στην Ευρώπη. Η υποδούλωση αυτών των ανθρώπων από τους Ευρωπαίους δεν έγινε στο όνομα του πολιτισμού, αλλά των οικονομικών συμφερόντων” Η. Zinn, H ιστορία του λαού των Η.Π.Α .
Ποιος είναι ο χαρακτήρας του πολιτισμού των Ιροκουά σε τι διαφέρει από τον ευρωπαϊκό; 

Β. Διαβάζω το απόσπασμα από το κοινωνικό συμβόλαιο του Ρουσσώ.

"Οι φορείς της εκτελεστικής εξουσίας δεν είναι αφέντες του λαού, μα υπάλληλοί του. Ο λαός πρέπει να μπορεί να τους διορίζει και να τους απολύει όποτε θέλει" .
Ποιο πολίτευμα υποστηρίζει ο Ρουσσώ ;


 Οι μεγάλοι θαλασσοπόροι 

Βαρθολομαίος Ντιάζ . Πορτογάλος θαλασσοπόρος, ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που ανακάλυψε το ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στην Αφρική.

Χάρτης του ταξιδιού του Ντιάζ

Χριστόφορος Κολόμβος . Ανακάλυψε την αμερικάνικη ήπειρο. 

Μαγγελάνος . Ήταν ο πρώτος που έκανε τον περίπλου της Γης. 

Το ταξίδι του Μαγγελάνου

Η μουσική στα χρόνια του Διαφωτισμού

Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ

Αμαντέους Μότσαρτ

Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ
Τα Ταξίδια του Γκιούλιβερ  είναι ένα μυθιστόρημα φαντασίας του Ιρλανδού συγγραφέα και κληρικού Τζόναθαν Σουίφτ, που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1726 και σε βελτιωμένη εκδοχή το 1735. Το έργο είναι τόσο μια σάτιρα για την ανθρώπινη φύση, όσο και μια παρωδία του είδους των «ταξιδιωτικών ιστοριών». Είναι το γνωστότερο διεθνώς έργο του Σουίφτ και θεωρείται ένα κλασικό έργο της Αγγλικής λογοτεχνίας.(πηγή Βικιπαιδεία).