Ενότητα 3, κεφάλαιο 4 . Η Επανάσταση ξεκινάει στη Νότια Ελλάδα

Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλογεί τη σημαία της επανάστασης (φανταστική σύνθεση). Αν και ο Αγώνας είχε ξεκινήσει λίγες μέρες νωρίτερα, η 25η Μαρτίου ορίσθηκε το 1838 ως εθνική επέτειος για να συνδεθεί η κήρυξη της Επανάστασης με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.

" Η Επανάσταση ξεκίνησε ταυτόχρονα και στην Πελοπόννησο αλλά και στη Στερεά Ελλάδα και στα νησιά (Μάρτιος 1821).  Η αριθμητική υπεροχή των Ελλήνων στις συγκεκριμένες περιοχές και η ύπαρξη πολλών στελεχών της Φιλικής Εταιρείας βοήθησαν στην εδραίωση της Επανάστασης"

Πίνακας του Βρυζάκη που απεικονίζει δύο Έλληνες Επαναστάτες

Οι προϋποθέσεις για την επιτυχία της ελληνικής επανάστασης ήταν σαφώς καλύτερες στο νότιο ελλαδικό χώρο, από ότι στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Οι ελληνικοί πληθυσμοί ήταν πυκνότεροι και η παρουσία του οθωμανικού στρατού δεν ήταν ιδιαίτερα ισχυρή, ενώ τη δεδομένη στιγμή (1820-1822) μεγάλο μέρος των οθωμανικών δυνάμεων ήταν απασχολημένο στον πόλεμο εναντίον του Αλή πασά της Ηπείρου .

Η Επανάσταση ξεκίνησε το Μάρτιο του 1821 στην Πελοπόννησο, με επιθέσεις εναντίον οχυρωμένων Τούρκων στα Καλάβρυτα και στη Βότσιτσα (σημερινό Αίγιο). Στις 23 Μαρτίου 1821 καταλήφθηκε από τους Έλληνες επαναστάτες η Καλαμάτα και στις 24 η Πάτρα. Τον Απρίλη ξεσηκώθηκαν τα νησιά (Σπέτσες, Ύδρα, Ψαρά) και η Στερεά Ελλάδα.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης

Στην αρχή φάνηκε ότι η Επανάσταση θα κάλυπτε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, αλλά σύντομα περιορίστηκε στην Πελοπόννησο, στη Στερεά Ελλάδα και στα κοντινά νησιά. Στη Νότια Ελλάδα πολυάριθμοι Φιλικοί προετοίμαζαν και ανέμεναν τον ξεσηκωμό, υπήρχαν ένοπλα σώματα Ελλήνων (κλέφτες), ελληνικά εμπορικά σκάφη, ενώ πολλοί Έλληνες διέθεταν σημαντική εμπειρία ένοπλων συγκρούσεων τόσο στην ξηρά, όσο και στη θάλασσα. Επιπλέον, τα ορεινά εδάφη της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας διευκόλυναν τον κλεφτοπόλεμο.

Για να αποκτήσει η Επανάσταση εθνικό χαρακτήρα χρειάστηκε να ξεπεραστούν οι διαφωνίες των τοπικών αρχόντων και κοτζαμπάσηδων που είχαν πολλές αντιρρήσεις με την προοπτική της ένοπλης εξέγερσης. Σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία της Επανάστασης έπαιξε ο Παπαφλέσσας και ο Θ. Κολοκοτρώνης που ξεσήκωσαν τους Έλληνες.

Με την εξάπλωση της Επανάστασης η ηγεσία του στρατού ανατέθηκε στο Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και στις 12 -13 Μάη δόθηκε η πρώτη αποφασιστική μάχη στο Βαλτέτσι, με αποτέλεσμα να απομονωθεί η Τριπολιτσά που ήταν το σημαντικότερο διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο των Οθωμανών. Η πρώτη εκστρατεία των Τούρκων κατά της Πελοποννήσου δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό της, λόγω της αντίστασης των Ελλήνων στην Αλαμάνα , όπου πέθανε ηρωικά ο Αθανάσιος Διάκος και στο χάνι της Γραβιάς όπου διακρίθηκε ο Οδυσσέας Ανδρούτσος. Τον Ιούνιο του 1821 έφτασε στην Πελοπόννησο ο Δημήτριος Υψηλάντης, στη θέση του αδελφού του Αλέξανδρου για να αναλάβει την αρχηγία της Επανάστασης. Η Επανάσταση είχε εδραιωθεί στην Νότια Ελλάδα. 

Ο Δημήτριος Υψηλάντης

 

Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος

Ερωτήσεις Κατανόησης 

1. Γιατί ήταν ευνοϊκότεροι οι όροι για την εδραίωση της Επανάστασης στη Νότια Ελλάδα;

2. Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι οι πρόκριτοι ήταν αρχικά επιφυλακτικοί με την Επανάσταση;