Ενότητα 3 Κεφάλαιο 8 . Την Επανάσταση κλονίζουν εσωτερικές διαμάχες και συγκρούσεις

Από την αρχή της Ελληνικής Επανάστασης το ζήτημα της εξουσίας και του ελέγχου του νέου κράτους, που επιθυμούσαν να δημιουργήσουν οι Έλληνες, προκαλούσε συχνά εντάσεις και διαμάχες μεταξύ των επαναστατημένων. Αρχικά την πολιτική εξουσία κατέλαβε η υπάρχουσα διοικητική αριστοκρατία : οι πρόκριτοι στην Πελοπόννησο και τα νησιά (πρόκριτοι και εφοπλιστές) και οι Φαναριώτες στη Στερεά Ελλάδα.

Οι συνεχείς επιτυχίες, ωστόσο, των Ελλήνων στο πεδίο της μάχης, έδιναν ιδιαίτερο κύρος και μεγάλη αίγλη στους οπλαρχηγούς, οι οποίοι έγιναν πραγματικοί λαϊκοί ηγέτες και ζητούσαν μεγαλύτερη συμμετοχή στη διαχείριση των κοινών. Η αντίθεση των πολιτικών και όσων διέθεταν προεπαναστατικά εξουσία (πρόκριτοι, ιεράρχες, Φαναριώτες) και αυτών που διακρίθηκαν στις μάχες και θεωρούσαν αυτονόητο δικαίωμα τους τη συμμετοχή στα κοινά (οπλαρχηγοί, Φιλικοί), αλλά και οι τοπικές αντιθέσεις και οι προσωπικές φιλοδοξίες οδήγησαν τελικά σε εμφύλια διαμάχη.

Αρχικά (φθινόπωρο 1823-καλοκαίρι 1824) συγκρούστηκαν δύο παρατάξεις με επικεφαλής τους Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, αντιπρόεδρο του Εκτελεστικού και Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, πρόεδρο του Βουλευτικού. Όταν ο τελευταίος εξασφάλισε την υποστήριξη των ισχυρότερων προκρίτων της Πελοποννήσου και της Ύδρας, ο Κολοκοτρώνης αναγκαστικά υποχώρησε.

Ο Ιωάννης Κωλέττης

Κατόπιν (Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825), ο Μαυροκορδάτος και οι Υδραίοι συμμάχησαν με τον Ιωάννη Κωλέττη, που επηρέαζε πολλούς οπλαρχηγούς της Στερεάς Ελλάδας, και απέκλεισαν τους Πελοποννήσιους από την εξουσία. Όταν οι τελευταίοι συνασπίστηκαν, στρατεύματα από τη Στερεά λεηλάτησαν τη βόρεια Πελοπόννησο αναγκάζοντας τους Πελοποννήσιους να συνθηκολογήσουν. Οι νικητές φυλάκισαν τον Κολοκοτρώνη και τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, που λίγο αργότερα δολοφονήθηκε. Ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης είδε το γιο του Πάνο να σκοτώνεται στην εμφύλια διαμάχη.

Στον εμφύλιο πόλεμο θα νικήσουν οι πολιτικοί και οι κοινωνικές ομάδες των Φαναριωτών και των πλούσιων εφοπλιστών των νησιών. Η δυσάρεστη συνέπεια θα είναι η Επανάσταση να στερηθεί έμπειρων και ικανών οπλαρχηγών, όπως ο Κολοκοτρώνης.

Τα δύο αυτά χρόνια της σύγκρουσης των Ελλήνων μεταξύ τους αποδυνάμωσαν τον επαναστατικό Αγώνα και μάλιστα σε μια κρίσιμη στιγμή που οι Οθωμανοί Τούρκοι οργανώνονταν για να καταστείλουν την Ελληνική Επανάσταση. Ο σουλτάνος θα συμμαχήσει με τον πασά της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή με σκοπό να καταπνίξουν την Επανάσταση. Ο απελευθερωτικός αγώνας θα περάσει στην πιο δύσκολη και κρίσιμη φάση του, με τον κίνδυνο οι Έλληνες να ηττηθούν.

Ερωτήσεις Κατανόησης  

1. Ποια είναι τα αίτια της εμφύλιας διαμάχης και ποιες κοινωνικές ομάδες συγκρούονται ;

2. Ποιες είναι οι δύο φάσεις της εμφύλιας διαμάχης ;

3. Ποιες ήταν οι συνέπειες του εμφυλίου στην εξέλιξη της Επανάστασης;