Ενότητα 3 Κεφάλαιο 12. Ο Ιωάννης Καποδίστριας κυβερνήτης της Ελλάδας

O Ιωάννης Καποδίστριας

Η τρίτη Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα το 1827 εξέλεξε πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας τον Ιωάννη Καποδίστρια. Ο Καποδίστριας είχε διατελέσει υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, μέχρι το 1822 και διέθετε πολιτική πείρα και διεθνές κύρος. Όταν έφτασε στο Ναύπλιο πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους (1828), η κατάσταση στη χώρα ήταν τραγική. Ο πολύχρονος πόλεμος, οι καταστροφές στις καλλιέργειες από τις λεηλασίες, οι πρόσφυγες από τα διάφορα μέρη της Ελλάδας και οι εμφύλιες διαμάχες είχαν ερημώσει τα πάντα και κυριαρχούσε η φτώχεια και η αναρχία. Ο νέος κυβερνήτης ξεκινούσε, επομένως, το έργο του κάτω από πολύ αντίξοες συνθήκες.

Ο Καποδίστριας επιχείρησε να οργανώσει το κράτος βελτιώνοντας τη διοίκηση και την οικονομία του. Για το σκοπό αυτό δημιούργησε εθνική τράπεζα και έκοψε νόμισμα (φοίνικας) προκειμένου να διευκολύνει τις οικονομικές συναλλαγές, αντικαθιστώντας τα τουρκικά γρόσια. Ο Καποδίστριας για την ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής εισήγαγε την καλλιέργεια της πατάτας και στήριξε την παραγωγή μεταξιού. Παράλληλα, ίδρυσε Γεωργική Σχολή στην Τύρινθα για την εκπαίδευση των Ελλήνων αγροτών.

Μεγάλη έμφαση δόθηκε και στη δημόσια εκπαίδευση με βάση πάντα τη δύσκολη οικονομική κατάσταση του ελληνικού κράτους. Ιδρύθηκαν σε πολλά μέρη αλληλοδιδακτικά σχολεία, στα οποία οι καλύτεροι μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων με τη βοήθεια ενός δασκάλου, μάθαιναν τους μικρότερους να διαβάζουν και να γράφουν. Ιδρύθηκε επίσης το πρώτο γυμνάσιο και στην Αίγινα λειτούργησε το Κεντρικό Σχολείο.

Το Κεντρικό Σχολείο στην Αίγινα

Εξαιρετικά σκληρή ήταν και η προσπάθεια του Κυβερνήτη να περιληφθούν στο ελληνικό κράτος όσο το δυνατόν περισσότερα εδάφη. Γι' αυτό εκτός από τη διπλωματία προσπάθησε να αναζωπυρώσει τον πόλεμο στη Στερεά Ελλάδα και να κρατά επαναστατημένη την Κρήτη προκειμένου αυτά τα εδάφη να δοθούν στην Ελλάδα.

Ο Καποδίστριας κυβέρνησε, ωστόσο, αντιδημοκρατικά, διέλυσε την Εθνοσυνέλευση και συγκέντρωσε όλες τις εξουσίες στο πρόσωπο του και στη Γενική Γραμματεία που δημιούργησε και την στελέχωσαν πρόσωπα της δικής του εμπιστοσύνης. Τα περισσότερα μέλη της διοίκησής του προέρχονταν από την παράταξη του ρωσικού κόμματος, γεγονός που τον έφερε σε αντίθεση με τις άλλες πολιτικές ομάδες .

Η δολοφονία του Καποδίστρια

Γρήγορα επομένως προκλήθηκαν αντιδράσεις και δυσαρέσκειες. Οι πρόκριτοι, οι Φαναριώτες και όσοι εκπροσωπούσαν την παλαιά διοικητική αριστοκρατία συγκρότησαν μια ισχυρή και αδιάλλακτη αντιπολίτευση. Παράλληλα και φιλελεύθεροι άνθρωποι όπως ο Κοραής ασκούσαν σκληρή κριτική στον Καποδίστρια και τον θεωρούσαν τύραννο. Η συνέπεια ήταν, στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831, μέσα σε ένα κλίμα σκληρής πολιτικής αντιπαράθεσης, ο Καποδίστριας να δολοφονηθεί και στη χώρα να επικρατήσει και πάλι ο εμφύλιος πόλεμος.
Ερωτήσεις Κατανόησης .
1. Σε ποιά κατάσταση βρισκόταν η χώρα όταν ο Καποδίστριας ανέλαβε τη διακυβέρνησή της;
2. Ποια οικονομικά μέτρα πήρε ο Καποδίστριας για την οικονομική ανόρθωση της χώρας;
3.  Ποια ήταν τα αρνητικά της διακυβέρνησης του Καποδίστρια .

Ιστορικό εργαστήρι μέσα από πηγές. 
Διαβάζω το παρακάτω απόσπασμα που μας περιγράφει τις συνθήκες που επικρατούσαν στα αλληλοδιδακτικά σχολεία :
" Ο πρωτόσκολος που άλλαζε κάθε μέρα είταν από την ανώτερη τάξη του σκολείου. Είταν ένα είδος αντιπροσώπου του δασκάλου. Όταν έλειπε αυτός έξω από το σκολείο, είταν ο ευταξίας και ο αστυνόμος του σκολείου. Αυτός κατάγγελε σημειώνοντας τα παιδιά που έκαναν αταξίες ή που δεν διάβαζαν ή που δεν ήξεραν μάθημα, αυτός χτυπούσε τον κώδωνα κι έπαυαν τα μαθήματα, αυτός έκανε την προσευχή κι αυτός έπρεπε να έρθει πρωτύτερα από όλους, για να κλείσει το σκολείο και να δώσει το κλειδί στο δάσκαλο. Αυτός καμιά φορά λείποντος του δασκάλου τραβούσε τα αφτιά των παιδιών και τους έδινε δασκαλικούς μπάτσους." Χρ. Χρηστοβασίλης στο Από το Κοντύλι στον Υπολογιστή. Δημαράς Α. - Παπαγεωργίου Β. 

Τι ήταν ο πρωτόσχολος ; Τι μπορούμε να συμπεράνουμε από το παραπάνω απόσπασμα για την ποιότητα της λαϊκής εκπαίδευσης στα χρόνια του Καποδίστρια και των πρώτων χρόνων της ελληνικής απελευθέρωσης; 

Αίθουσα αλληλοδιδακτικού σχολείου κατά τα αγγλικά πρότυπα

(δεκαετία 1820)