Eνότητα 4 . Κεφάλαιο 2 : Η Ελλάδα στα χρόνια του Όθωνα

Η Αθήνα τη δεκαετία του 1840

Όπως έχουμε ήδη δει, μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, οι Μεγάλες Δυνάμεις επέλεξαν το 1832 για το αξίωμα του βασιλιά της Ελλάδας τον 17χρονο Όθωνα γιό του βασιλιά της Βαυαρίας. Τα δημοκρατικά συντάγματα της Επανάστασης δεν εφαρμόστηκαν ποτέ και επιβλήθηκε στην Ελλάδα το αντιλαϊκό πολίτευμα της απόλυτης μοναρχίας. Ο Όθωνας έφτασε στην Ελλάδα το 1833, επειδή όμως δεν είχε ενηλικιωθεί ακόμα, ανέλαβαν τη διακυβέρνηση της χώρας για δύο χρόνια τρεις Γερμανοί αξιωματούχοι της Βαυαρίας (περίοδος Αντιβασιλείας) . Το 1835 ανέλαβε την εξουσία, ο ίδιος ο Όθωνας.

Oι Βαυαροί ήθελαν να δημιουργήσουν ένα συγκεντρωτικό κράτος , να έχει δηλαδή όλη την εξουσία η κυβέρνηση, σύμφωνα με τα πρότυπα της δυτικής Ευρώπης. Οργάνωσαν στρατό που στελεχώθηκε κυρίως από Γερμανούς αξιωματικούς και στρατιώτες, χώρισαν τη χώρα σε νομούς, επαρχίες και δήμους, οργάνωσαν εθνικό εκπαιδευτικό σύστημα και το 1837 δημιουργήθηκε το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο στην Αθήνα. Η Αθήνα έγινε η νέα πρωτεύουσα του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.

Ο Όθων

Παρά τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού του ελληνικού κράτους, οι Βαυαροί δεν κυβερνούσαν δημοκρατικά και δεν κατάφεραν, ούτε ενδιαφέρθηκαν να επιλύσουν τα κύρια κοινωνικά προβλήματα του νέου ελληνικού κράτους. Τα εθνικά κτήματα που είχε αποκτήσει το νέο ελληνικό κράτος, από τις απελευθερωμένες από τους Οθωμανούς περιοχές, δεν δόθηκαν στους ακτήμονες αγρότες. Η φτώχεια στην ύπαιθρο και η δυσαρέσκεια πολλών αγωνιστών της Επανάστασης που αντιμετώπιζαν μεγάλα προβλήματα οικονομικής επιβίωσης οδήγησαν στην ανάπτυξη της ληστείας. Επιπλέον, η Ελλάδα αδυνατούσε να εξοφλήσει τα δάνειά της, με αποτέλεσμα οι Μεγάλες Δυνάμεις να επιβάλουν οικονομικό έλεγχο στη χώρα και περικοπή των κρατικών δαπανών, χειροτερεύοντας την κατάσταση διαβίωσης του ελληνικού πληθυσμού.

Η λαϊκή δυσαρέσκεια που δημιουργήθηκε απέναντι στον Όθωνα οδήγησε στην οργάνωση επαναστατικού κινήματος με σκοπό την παραχώρηση συντάγματος. Το κίνημα εκδηλώθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1843 υπό την ηγεσία του Δημήτριου Καλλέργη και του στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη . Ο Όθωνας αναγκάστηκε να παραχωρήσει σύνταγμα και το πολίτευμα της χώρας έγινε συνταγματική μοναρχία. Η κατάσταση όμως δεν άλλαξε και πολύ. Ο Όθωνας συνέχιζε να κυβερνά αντιδημοκρατικά.

Κίνημα 3ης Σεπτεμβρίου

Τελικά το 1862 ξέσπασαν αντιμοναρχικά κινήματα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Ο Όθωνας έχασε το θρόνο του και επέστρεψε στη Γερμανία. Οι Μεγάλες Δυνάμεις, που συνέχιζαν να ελέγχουν τα πράγματα στη χώρα, επέλεξαν νέο βασιλιά της Ελλάδας το Δανό πρίγκιπα Γεώργιο Γλύξμπουρκ, ενώ η Βρετανία παραχώρησε τα Επτάνησα στην Ελλάδα (1863).

Ερωτήσεις Κατανόησης

1. Ποια προβλήματα αντιμετωπίζει ο ελληνικός λαός κατά τη διάρκεια της Βαυαροκρατίας;
2. Ποια κινήματα αναπτύχθηκαν εναντίον του Όθωνα ;

Ιστορικό εργαστήρι μέσα από πηγές

Ακούμε στου "Όθωνα τα χρόνια" ένα τραγούδι σε στίχους του Νίκου Γκάτσου

 "Ένα μεσημέρι στης Ακρόπολης τα μέρη
άπονοι ληστές
κάναν τις πέτρες τις ζεστές λημέρι
στο Μοναστηράκι Βαβαροί χωροφυλάκοι
μεσ' στην αντηλιά
χορεύουν μπρός στο Βασιλιά συρτάκι"

Tι πληροφορίες παίρνουμε από την πρώτη στροφή του τραγουδιού για την Ελλάδα στα χρόνια του Όθωνα; 





Για την επανάσταση στις 3 του Σεπτέμβρη 1843