Διατροφή . Η ιστορία του ψωμιού

Το ψωμί είναι η παλαιότερη παρασκευαζόμενη τροφή του ανθρώπου και γίνεται με την ανάμειξη αλευριού και νερού. Το ζυμάρι που δημιουργείται, φουσκώνει και ψήνεται. Η ιστορία του ψωμιού αρχίζει με την αυγή του πολιτισμού μας κατά τη διάρκεια της νεολιθικής εποχής (8.000 π.Χ.) όταν ο άνθρωπος άρχισε να καλλιεργεί δημητριακά.

Το πρώτο ψωμί σίγουρα δεν έμοιαζε με το ψωμί που σήμερα γνωρίζουμε. Αρχικά υπήρχε ως ένα είδος σκληρής πίτας που δε φούσκωνε και φτιαχνόταν ψήνοντας ένα ζυμάρι δημητριακών αρχικά στον ήλιο και στη συνέχεια πάνω σε μια καυτή πλάκα. Η ανακάλυψη του προζυμιού που έχει σαν αποτέλεσμα το φούσκωμα του ψωμιού ήταν ένα σημαντικό αλλά τυχαίο γεγονός. Θεωρείται ότι ανακαλύφθηκε στην Αίγυπτο κατά λάθος.

Όπως περιγράφει ο Ηρόδοτος, στην Αίγυπτο το ψωμί έλαβε για πρώτη φορά οικονομική και κοινωνική υπόσταση, αφού χρησιμοποιήθηκε ως νόμισμα, και μάλιστα για την κάλυψη των μισθών όχι μόνο απλών χωρικών αλλά και υψηλόβαθμων κρατικών αξιωματούχων. Βέβαια, υπήρχε μια μεγάλη κοινωνική διαφορά . Οι φτωχοί έπαιρναν ψωμί από κριθάρι, ενώ οι ευγενείς απολάμβαναν ψωμί από σιτάρι. Οι Αιγύπτιοι έθαβαν τους νεκρούς τους μαζί με ψωμί, ώστε να συμβάλουν στο μεταθανάτιο γεύμα του αγαπημένου τους προσώπου. Στο Βρετανικό Μουσείο φυλάσσεται μια φραντζόλα, η ηλικία της οποίας ξεπερνάει τα 4.000 χρόνια.

Πολλές φορές στην ιστορία, το ψωμί συνδέθηκε με μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις και κοινωνικές αλλαγές, ακόμα και επαναστάσεις. Στην Αρχαία Ρώμη ο αυτοκράτορας προσέφερε στους απλούς ανθρώπους “άρτον και θεάματα” , προκειμένου να μην εξεγερθεί εναντίον του ο λαός. Στην Γαλλική Επανάσταση η κακή σοδειά σε σιτηρά και η άνοδος της τιμής του ψωμιού ήταν μια από τις αιτίες της Επανάστασης. Χιλιάδες γυναίκες το 1789 βάδισαν στις Βερσαλίες όπου κατοικούσε ο Λουδοβίκος και η Μαρία Αντουανέτα και ζητούσαν ψωμί και τρόφιμα από το βασιλιά. Στη διάρκεια της Κατοχής της Ελλάδας από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς, όπου η πείνα θέριζε τον απλό λαό, “η μπομπότα”, ένα είδος ψωμιού από καλαμπόκι, ήταν πολλές φορές το μοναδικό γεύμα χιλιάδων Ελλήνων. Η "μπομπότα" έχει μείνει ακόμη και σήμερα χαραγμένη στη συλλογική μνήμη των παππούδων και των γιαγιάδων που βίωσαν τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής.Τέλος στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, οι φοιτητές φώναζαν "Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία" δηλώνοντας τη σημασία που έχει για το λαό η επιβίωση και η ευημερία του.

Το πόσο σημαντικό είναι το ψωμί για τη ζωή των απλών ανθρώπων φαίνεται από τις πολλές λαϊκές εκφράσεις που υπάρχουν σχετικά με αυτό: “ βγάζει το ψωμί του”, “Θα πούμε το ψωμί, ψωμάκι”, “έφαγε τα ψωμιά του” “ το έδωσε για ένα κομμάτι ψωμί” και άλλες πολλές.